Tüketici kredileri büyümesi kamu bankalarının öncülüğünde son haftalarda yönünü yukarı çevirdi. Kamu mevduat bankalarında ihtiyaç kredisi kampanyaları dikkat çekerken 18 Ekim ile biten haftada 13 haftalık yıllıklandırılmış tüketici kredi büyümesi yüzde 21,29’a yükseldi

Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine göre bankaların bilanço düzeltme işlemleri kapsamında yılın son aylarında hem kredi hem de mevduatta atağa geçmeleri bekleniyor. Ancak öncesinde kamu bankaları tüketici kredilerinde son 1 yılı aşkın sürecin en hızlı büyümesine imza attı. Kamu bankalarında tüketici kredilerinde büyüme 18 Ekim ile biten hafta itibariyle 13 haftalık yıllıklandırılmış olarak yüzde 21,29’a yükseldi. Kamu bankalarında 3 ay geri ödemesiz, kredi kartı veya KMH hesabı açana 55 baz puanlık faiz indirimi gibi ihtiyaç kredisi kampanyaları düzenlenirken özel bankalarda tüketici kredi büyümesi yüzde 35 seviyesinde seyrediyor. Kamuda ihtiyaç kredi faizi yüzde 4,54- 5 arasında değişiyor.

Yılın ilk aylarında kamu tüketicide daraldı

Uygulanan sıkı para politikası, yüksek faizler, kredi büyüme ve vade kısıtlamaları hem ticari hem de tüketici kredi büyümelerini son aylarda yatay bir seyre kavuşturdu. En büyük yavaşlama ise kamu bankaları öncülüğünde tüketici kredilerinde yaşandı. Geçen yılki genel seçim öncesinde yüzde 100’ü aşkın büyümelere imza atan tüketici kredileri Merkez Bankası’nın politika faizindeki artışları sonrasında özellikle kamu bankalarında geçen yılın son aylarında çift haneli daralmalar yaşadı. Özel bankalar ise tüketici kredilerinde yüzde 50’nin gerisinde ancak yüzde 30’un altına düşmeyen büyümelerini sürdürdü. Kamu bankalarındaki tüketici kredilerindeki yavaşlama bankacılık sektöründe tüketici kredi büyümesinin yüzde 30’un altına inmesini sağladı. Ancak son haftalarda işler değişti.

İhtiyaç kredi faizi bileşiği politika faizinin üzerinde

Merkez Bankası verilerine göre 18 Ekim ile biten hafta itibariyle kamu bankalarında 13 haftalık yıllıklandırılmış tüketici kredi büyümesi yüzde 21,29 ile 21 Temmuz 2023’ten bu yana en hızlı büyümesine imza attı. Özel bankalarda aynı hafta tüketici kredi büyümesi yüzde 34,89 ile önceki haftalara benzer seyir izledi. Böylece bankacılık sektöründe toplam tüketici kredi büyümesi de 2.5 ayın ardından yüzde 30 seviyesini aştı ve yüzde 30,6’ya çıktı. İhtiyaç kredi faizi aynı hafta yıllık bileşik olarak yüzde 71,08 seviyesinde olurken taşıt kredisi faizi yüzde 44,28, konut kredi faizi ise yüzde 41,41 seviyesinde hesaplandı. Merkez Bankası politika faizi yüzde 50’nin bileşik faizi olan yüzde 65’in üzerinde sadece ihtiyaç kredi faizi kalırken konut ve taşıt kredi faizleri bu rakamın altında seyretti.

Üç kamu mevduat bankasında kampanyalar

Kamu bankalarında ise tüketici özellikle de ihtiyaç kredilerindeki kampanyalar dikkat çekiyor. En büyük kamu bankası aylık yüzde 4,54 olan ihtiyaç kredi faizini uygulamasında verdiği bilgiye göre kredi kartı, kredili mevduat hesabı ve talimat ürününe sahip olması kapsamında tüketiciye yüzde 4,54’ten değil yüzde 3,99’dan kullandırıyor. Bir diğer kamu bankası ise yılsonuna kadar yaptığı ihtiyaç kredisi kampanyasıyla ihtiyaç kredisini yüzde 4,95 faizle verirken 3 ay ödemesiz dönemli aylık eşit taksitli, üç ayda bir eşit taksitli, aylık eşit taksitli, artan taksitli, azalan taksitli, son taksit balon ödemeli veya değişken taksitli olarak geri ödeme imkanı sunuyor.

Bir diğer kamu bankasında da yüzde 5 faizle sunulan ihtiyaç kredisi kampanyasında aylık eşit taksitli, artan taksitli, azalan taksitli veya üç ayda bir eşit taksit olarak geri ödenme seçenekleri verilen kampanya bulunuyor. Bu bankada kredi faiz oranı en az bir kredi taksit tutarı kadar kredili mevduat hesabı açtırmayı ve hayat sigortası yaptırmayı talep eden müşteriler için geçerli oluyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ihtiyaç kredilerinde 50 bin liraya kadar azami 36 ay, 50-100 bin lira arasına azami 24 ay, 100 bin lira üzerine de azami 12 ay vade yapılmasına izin veriyor. Özel bankalarda ise ihtiyaç kredi faizleri kamu bankalarına yakın seyrediyor bazı özel bankalarda ise kamu bankaları faiz oranlarının altında ihtiyaç kredisi faizi bulunuyor. Özel bankalarda yüzde 4,16 ile yüzde 4,99 arasında değişen faiz oranları görülüyor. Öte yandan Merkez Bankası verilerine göre 18 Ekim ile biten hafta itibariyle 1-3 ay vadeli mevduat faizi bileşik olarak yüzde 59,63, toplam mevduat faizi oranı da yine bileşik olarak yüzde 56,05 oranında gerçekleşti.

Ticari kredilerde büyümeyi döviz kredileri sağlıyor

Merkez Bankası verilerine göre 13 haftalık yıllıklandırılmış kur etkisinden arındırılmış ticari kredi büyüme hızı 18 Ekim ile biten hafta itibariyle yüzde 24,7 seviyesinde bulunuyor. Kamu bankalarında ticari kredi büyüme hızı yüzde 27,23, özel bankalarda ise yüzde 21,91 seviyesinde bulunuyor. Bankacılık sektörü kaynaklarının verdiği bilgiye göre TL cinsi ticari kredi faizleri yüzde 44-49 seviyelerinde seyrederken büyümenin büyük bir bölümü döviz cinsi kredilerdeki gelişimden kaynaklanmaya devam ediyor. Kaynaklar özellikle kamu bankalarının döviz cinsi ticari kredi büyümesinin yüksek seyretmeye devam ettiğini belirtti. Merkez Bankası verilerine göre ise ticari kredi faizi bileşik olarak yüzde 59,02 seviyesinde 18 Ekim ile biten hafta itibariyle. 20 Eylül haftasında ticari kredi faiz oranı yüzde 57,81, 4 Ekim haftasında ise yüzde 60,64 seviyesindeydi. TLRef faizi ise yüzde 48,7 ile geçen haftayı kapattı. Merkez Bankası verileri likidite fazlası olduğunu ortaya koyuyor bu TLREF faizinin politika faizinin altında seyretmesine neden oluyor.

Kredi kartında büyüme yüzde 40’ın altında indi

Merkez Bankası verilerine göre kredi kartlarında 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme 18 Ekim itibariyle yeniden yüzde 40’ın altında geriledi. Eylülde okulların açılmasının da etkisiyle artan harcamalar nedeniyle kredi kartında büyüme hızı yüzde 47’ye kadar çıkmıştı. Bireysel kredi kartlarında 18 Ekim itibariyle büyüme hızı yüzde 44,3, ticari kredi kartlarında ise yüzde 26,7 seviyesinde oluştu. Toplam sektörde kredi kartı büyümesi ise yüzde 39,6 olarak hesaplandı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verileri de eylül ayında hem nakit çekimin hem de alışverişin arttığını ortaya koydu. BKM verilerine göre eylülde kredi kartından nakit çekim bir önceki çeyreğe göre nominal yüzde 12,51, reel olarak yüzde 3,3 arttı, alışveriş harcamaları ise nominal yüzde 18,42, reel olarak da yüzde 8,71 yükseldi. İkinci çeyrekte hem nominal hem de reel olarak nakit çekim yüzde 50 üzerinde daralma yaşamış alışveriş harcamaları ise reel olarak artmıştı. Üçüncü çeyrekte son bir yılın en hızlı reel artışı yaşandı alışveriş harcamaları büyümesinde.